ประโยชน์และสรรพคุณอันมากมีของบุก            

เมื่อกล่าวถึง บุก คนในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) คงจะรู้จักดีเพราะบุกเป็นพืชพื้นเมืองในแถบนี้ ซึ่งพบตั้งแต่อินโดนีเซีย มาเลเซีย  ฟิลิปปินส์  ไทย พม่า รวมไปถึงอินเดียและศรีลังกา ไม่ใช่แต่คนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เท่านั้นที่รู้จักไปใช้ประโยชน์ แต่คนในทวีปเอเชียอีกหลายประเทศยังมีการนำบุกไปใช้ประโยชน์ในหลายๆด้าน เช่นกัน เช่น ในอินเดีย นำหัวบุกไปทอดหรือใส่ในแกงกะหรี่ รวมถึงนำลำต้นไปรับประทานได้ด้วย และยังมีชาวญี่ปุ่นทีรู้จักบุกกันและเรียกในชื่อคอนยัด (Konjac) นำบุกมาทำอาหารลดความอ้วน และนำมาศึกษาวิจัยและพัฒนาบุกมาทำเป็นยา ซึ่งประเทศญี่ปุ่นนี้เองที่เป็นประเทศแรกๆในโลกที่ให้ความสนใจพัฒนาบุกมาทำเป็นผลิตภัณฑ์อาหาร ที่มีวางขายในปัจจุบันโดยผลิตภัณฑ์ต่างๆจากบุกที่เราสามารถพบเห็นได้ อาทิเช่น ทำเป็นเส้นก๋วยเตี๋ยว วุ้นเส้น เส้นหมี่ ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมในรูปแบบแคปซูล ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมในรูปแบบผงสำหรับชงดื่ม ฯลฯ ส่วนในประเทศไทยนั้น ได้มีการนำบุกมาบริโภคเป็นอาหารมาช้านานแล้วโดยมีการบอกต่อมากันจากรุ่งสู่รุ่น นับเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านอย่างแท้จริง ซึ่งในการที่จะเลือกว่าบุกชนิดใดสามารถนำมารับประทานได้หรือไม่นั้น มีวิธีการที่สังเกตที่ชาวบ้านนิยมใช้และบอกต่อๆกันมา คือ สังเกตดูที่ลำต้น โดยบุกที่กินได้นั้นจะมีลักษณะลำค้นมีผิวเรียบเกลี้ยงไม่ขรุขระหรือเป็นหนามสำหรับบุกชนิดที่กินลำต้นและดอกอ่อนจำมีลำต้นขนาดเล็ก สูงไม่เกิน 50 ซม. ส่วนบุกที่กินหัวใต้ดิน จะมีลำต้นที่ใหญ่สูงมากกว่า 1 เมตรขึ้นไป สังเกตดูลักษณะของหัว โดยบุกที่กินลำต้นและดอกส่วนใหญ่ หัวจะยาวคล้ายหัวผักกาด หรือเป็นทรงกระบอก หรือคล้ายหัวมันแกว ส่วนชนิดที่กินหัวใต้ดินจะเป็นหัวกลมผิวเรียบ สังเกตดูสีของเนื้อในหัว โดยบุกที่กินได้เนื้อจะมีสีขาวอมเหลือง สีขาวอมชมพู สีขาวอมม่วง สังเกตดูเม็ดแป้งในหัว โดยเมื่อใช้มือขยี้เม็ดแห้งจากหัวบุกที่ผ่าแล้ว จะเป็นลักษณะเม็ดเล็กๆหยาบมือคล้ายเม็ดทราบปะปนอยู่ในวุ้นของบุก นอกจากนี้คนไทยยังนำบุกมาทำเป็นยาสมุนไพรรักษาโรคได้อีกด้วย โดยมีตำรายาไทยระบุว่าใช้ส่วนหัวของบุกมาทำเป็นสมุนไพร ซึ่งจะมีรสเบื่อเมา คัน ใช้กัดเสมหะเถาด้าน แก้เลือดจับเป็นก้อน เมื่อนำมาหุงกับน้ำมันไข่ใส่บาดแผลกัดฝ้าและหนองได้ดี นำหัวมาต้มกับน้ำ แก้โรคท้องมาน เป็นยากัดเสมหะแก้ไอรักษาโรคตับ ส่วนรากของบุกใช้พอกฝี ขับระดู ใช้แก้ริดสีดวงทวาร จึงนับว่าบุกนี้เป็นพืชที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ประโยชน์ได้ในหลายๆทาง ทั้งเป็นอาหารและเป็นยารักษาโรคได้ เช่นเดียวกับ ชะพลู กระเทียม ขิง กระชาย ขี้เหล็ก มะรุม ฯลฯ แต่ควรจะเลือกก่อนจะนำมาปรุงเป็นอาหารเพราะบุก มีหลายพันธุ์ทั้งที่กินได้และกินไม่ได้ จึงต้องอาศัยประสบการณ์และข้อสังเกตในชนิดของบุกที่กินได้ยอย่างที่กล่าวมา